Μεθοδος

Αντιπηκτικό

Αναγκαιότητα

Ανοσοφαινότυπος

EDTA/Heparin

Υποχρεωτικός

Καρυοτυπική Ανάλυση

Heparin

Υποχρεωτική

FISH

EDTA

Επικουρική

Μοριακές

EDTA/Heparin

Υποχρεωτικές

mastocytosis-subtypes-diagnostic-criteria-fig-1600x-q99.jpg

Ανοσοφαινότυπος

Η έντονη έκφραση του CD117 είναι διαγνωστική για τα μαστοκύτταρα. Τα νεοπλασματικά μαστοκύτταρα εκφράζουν CD2, CD25, ή/και CD30 παθολογικά σε σχέση με τα φυσιολογικά/αντιδραστικά μαστοκύτταρα.

Χρωμοσωμική ανάλυση

Ο κυτταρογενετικός έλεγχος συνιστάται σε ασθενείς με συστηματική μαστοκυττάρωση, αλλά συνήθως κυτταρογενετικές ανωμαλίες μπορούν να ανιχνευθούν μόνο στην SM-AHN. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διενεργείται ειδικά σε περιπτώσεις ασαφούς αιματολογικής εικόνας. Καμία ειδική ανωμαλία δεν παρατηρείται και πιο συχνά αντιστοιχούν σε αυτές που περιγράφονται σε άλλα μυελικά νεοπλάσματα (π.χ., del(5q), del(11q), del(20q), trisomy 8, monosomy 7, and complex karyotypes). Επιπλέον, ο κυτταρογενετικός έλεγχος παρέχει μία εκτίμηση της πρόγνωσης (ιδέ Πρόγνωση) (Naumann et al. 2018, Onkopedia Guideline Systemic Mastocytosis 2020).

Fluorescence in situ hybridisation (FISH)

Στη διάγνωση της μαστοκυττάρωσης, η FISH ανάλυση αποτελεί συμπληρωματική μέθοδο στην κλασσική χρωμοσωμική ανάλυση και χρησιμοποιείται ειδικά να απαντήσει σε συγκεκριμένα ερωτήματα.

Μοριακή γενετική

Μία gain-of-function μετάλλαξη στο κωδικόνιο 816 του υποδοχέα τυροσινικής κινάσης KIT ανιχνεύεται σε  ≥90% των ασθενών με συστηματική μαστοκυττάρωση. Σε περισσότερους από 95% των ασθενών με KIT μετάλλαξη, το ασπαρτικό οξύ αντικαθίσταται από βαλίνη (KIT D816V). Σπάνια, εναλλακτικές ΚΙΤ μεταλλάξεις, όπως οι D816Y, D816H, D816F, D815K, F522C, V560G, και D820G επίσης  παρατηρούνται  (<5%) (Lee et al. 2023, Valent et al. 2023).

Το φορτίο της ΚΙΤ D816V μετάλλαξης διαφέρει ευρέως μεταξύ ασθενών και υποομάδων μαστοκυττάρωσης, με το μεγάλο φορτίο μετάλλαξης να υποδηλώνει συμμετοχή και άλλων κυτταρικών και να ανευρίσκεται κυρίως σε προχωρημένα στάδια συστηματικής μαστοκυττάρωσης (Hoermann et al. 2014). Φορτίο μετάλλαξης ≥1% έχει περιγραφεί ως παράγοντας κινδύνου σε ασθενείς με ISM (Muñoz-González et al. 2019) και φορτίο μετάλλαξης ≥10% έχει προταθεί ως Β-εύρημα για τη διάγνωση της SSM (Valent et al. 2021). Συγχρόνως, το φορτίο της μετάλλαξης KIT D816V εξυοηρετελι ως παράμετρος εξέλιξης υπο κυτταροστατική θεραπεία σε ασθενείς με προχωρημένη συστηματική μαστοκυττάρωση (Gotlib et al. 2022).

Με εξαιρετικά ευαίσθητες μεθόδους PCR (quantitative allele-specific PCR ή digital PCR), η KIT D816V μπορεί να ανιχνευθεί αξιόπιστα ακόμη και με χαμηλό φορτίο μετάλλαξης, ώστε ακόμη και σε περιπτώσεις υποψίας ISM, μια αρχική προεργασία μπορεί να διενεργηθεί σε περιφερικό αίμα (Hoermann et al. 2022). Εάν υπάρχει υοψία μαστοκυττάρωσης πρωταρχικώς στη βάση αυξημένης τρυπτάσης ορού, μπορεί να ενδείκνυται μοριακός γενετικός έλεγχος για κληρονομική αλφα-τρυπτασαιμία με σκοποό τη διαφορική διάγνωση (Lyons et al. 2022). Εάν υπάρχει υπόνοια συστηματικής μαστοκυττάρωσης παρά τον αρνητικό έλεγχο για τη μετάλλαξη ΚΙΤ D816V στο περιφερικό αίμα, επανεξέταση σε μυελό των οστών με επέκταση σε άλλες σπάνιες ενεργοποιητικές ΚΙΤ μεταλλάξεις συνιστάται (Hoermann et al. 2022). 

Σε πάνω από 80% των ασθενών με προχωρημένη συστηματική μαστοκυττάρωση (ASM, SM-AHN, και MZL), επιπρόσθετες μεταλλάξεις πέραν της KIT μετάλλαξης έχουν περιγραφεί. Αυτές περιλαμβάνουν TET2, SRSF2, ASXL1, RUNX1, JAK2, CBL, N/KRAS, EZH2, IDH1/2, SF3B1, DNMT3A, και U2AF1. Ειδικότερα, μια μετάλλαξη σε τουλάχιστον ένα από τα γονίδια SRSF2, ASXL1, RUNX1 (γνωστό ως S/A/R γονιδιακό πάνελ) έχει σημαντική αρνητική επίδραση στην πρόγνωση και την ανταπόκριση στην θεραπεία. Σε ασθενείς με indolent systemic mastocytosis,  στα  ASXL1, RUNX1 και DNMT3A γονίδια έχουν επίσης περιγραφεί ως παράγοντες κινδύνου. Συνεπώς, τουλάχιστον στις περιπτώσεις υποψίας προχωρημένης συστηματικής μαστοκυττάρωσης, συνιστάται εκτεταμένος μοριακός διαγνωστικός έλεγχος (Schwaab et al. 2013, Jawhar et al. 2016, Naumann et al. 2018, Jawhar et al. 2019, Onkopedia Guideline Systemic Mastocytosis 2020,Monaldi et al. 2021, Muñoz-González et al. 2021, WHO 2022).